12.12.2011

Het tweejarige project Behoud Mediakunst Collectie Nederland is nu bijna anderhalf jaar op streek. Veertien videokunstcollecties worden geconserveerd zodat ze in de toekomst toegankelijk blijven. Daarnaast behelst het project twee onderzoeken: naar de omgang met digital born art in Nederlandse musea en naar de auteursrechtelijke aspecten rond het online vertonen van videokunst.*

De resultaten van beide onderzoeken en de actieplannen die eruit voortkomen, worden in de loop van 2012 gepresenteerd. Ondertussen is het Nederlands Instituut voor Mediakunst (NIMk) druk bezig met de fysieke conservering van 3500 uur videokunst. Gaby Wijers en Wiel Seuskens zijn de drijvende krachten in het projectteam. Zij spreken van videoconservering 3.0; het is de derde keer dat NIMk deze taak op zich neemt.

Ongecomprimeerd

Deze fase in de videoconservering onderscheidt zich op verschillende manieren van de vorige fasen. Niet alleen heeft dit project meer deelnemers en meer te conserveren materiaal, maar ook de technische aspecten zijn anders. Wiel Seuskens ging bij NIMk werken tijdens het project Play-out (2007-2009), de onderzoekfase waarin bekeken werd hoe de volgende stap in de videoconservering er uit zou moeten zien. Op grond van de bevindingen is gekozen voor Uncompressed Avi opgeslagen op LTO-tape en MPEG’s 2 en 4 voor presentatiedoeleinden en online vertoning. Hiermee speelt NIMk in op de toenemende behoefte aan toegankelijkheid van de collecties naast de conservering, digitalisering en opslag ervan.

Ontwikkelingen

Seuskens en het technische team van NIMk zijn voortdurend op zoek naar de mogelijkheden die de markt biedt voor de conservering van de videomateriaal. Samen met gelijkgestemde instellingen als Eye, Instituut voor Beeld en Geluid maar vooral ook EAI en ZKM, houden ze de ontwikkelingen bij op de consumenten- en professionele markt om zo de beste combinatie van soft- en hardware te vinden. Omdat het gaat over kunstwerken zijn niet zomaar andere gangbare methodes over te nemen die bijvoorbeeld gebruikt worden bij de digitalisering van archieven. Het belangrijkste verschil zit in de manier waarop met integriteit en authenticiteit wordt omgegaan. De videokunstwerken moeten ongecomprimeerd worden bewaard, terwijl in de meeste digitaliseringprocessen sprake is van de compressie van de brongegevens. Dit gebeurt voor videokunst alleen in tweede instantie, bijvoorbeeld voor presentatiekopieën.

Verantwoording

Wiel: "We moeten ons steeds van alles afvragen om de uiteindelijke keuzes te kunnen verantwoorden. Er is continu onderzoek nodig om de beste opties te kunnen kiezen met het oog op duurzaamheid.” Zo is aan de partners van het project de optie van ‘ maskering’ voorgelegd van de MPEG’s. Dit is een manier om de rafelige randen van het beeld die achter de randen van de oude monitoren wegvielen, weg te werken zodat ze op de huidige platte schermen niet te voorschijn komen. Gaby: “Het eerste videoconserveringsproject, ruim tien jaar geleden, stond vooral in het teken van ethiek en de angst voor verandering van het authentieke werk. In deze derde fase gaat het veel meer over de techniek en de keuzes daarin.”

Leerzaam

De angst voor aantasting van het oorspronkelijke werk heeft NIMK volledig weggenomen door de transparante aanpak. De deelnemers “De bijeenkomsten maken duidelijk dat er goed en zorgvuldig gewerkt wordt en dat we doordachte keuzes krijgen voorgelegd. Elke keer leren we weer iets bij en krijgen we handvatten om duidelijk uit te leggen binnen onze organisatie hoe de zorg voor dit onderdeel van onze collectie eruitziet. Ook het onderling contact met andere collectiebeheerders is fijn en handig: je weet elkaar makkelijker te vinden als je weer eens samen om de tafel hebt gezeten en merkt dat alle betrokkenen met dezelfde vraagstukken te maken hebben.”

*Deelnemende videocollecties: Van Abbemuseum, De Appel, Bonnefantenmuseum, Museum Boijmans Van Beuningen, Groninger Museum, Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed, Kröller-Müller Museum, Nederlands Instituut voor Mediakunst (inclusief Lijnbaan Centrum, Montevideo, Time Based Arts, Mickery), Rijksakademie, Stedelijk Museum Amsterdam Gemeentemuseum Helmond; Centraal Museum, Frans Hals Museum, V2, SCHUNK.
Partners in de onderzoeken naast NIMk en SBMK: VP, DEN en Kennisland.
 

SBMK
Nieuwsbrief nr 01
December 2011