Over de tentoonstelling

Van 08-04-2006 t/m 28-04-2006

JODI, Bodies Anonymous, Sonia Cillari, Ad van Denderen, MVRDV en Depart

Tijdens de opening op 7 april zal er in de installatie van Bodies Anonymous een live performance plaatvinden door Kenji Imukai en Sanja Hasagic.




Met de tentoonstelling Vakmanschap=Meesterschap toont het Nederlands Instituut voor Mediakunst een aantal voorbeelden van kunstenaars die hun werk vooral buiten de eigen discipline en de videokunst laten zien. Leveren de experimenten van deze niet-discipline gebonden kunstenaars inzicht of een ander blikveld op bestaande disciplines? Wat is de betekenis van vakmanschap in dit opzicht? Is hier sprake van een nieuwe beeldcultuur en hoe kunnen we daar dan op reflecteren? Is er behoefte aan een nieuw idioom? Oftewel: is er sprake van een nieuwe beeldcultuur en voor wie is die interessant?

Het Nederlands Instituut voor Mediakunst zet deze vragen voort in een serie interviews om debat te voeren over bovenstaande vragen. Vanuit verschillende disciplines en vakgebieden wordt een aantal mensen gevraagd hun mening te formuleren over de status van videokunst en de opkomst van ‘nieuwe’ beeldtaal(en). De gesprekken dienen als aanzet tot een discussie met een grotere groep geïnteresseerden die uitgenodigd wordt om over de resultaten uit de interviews van gedachten te wisselen. De uitkomst wordt vervolgens toegankelijk gemaakt door middel van een samenvattend webartikel dat gepubliceerd wordt op de website van het Nederlands Instituut voor Mediakunst.



In 1977 eindigde Alan Kay zijn artikel over Dynabook [de voorloper van de laptop] met de volgende uitspraak: “What would happen in a world in which everyone had a Dynabook? If such a machine were designed in a way that any owner could mold and channel its power to his own needs, then a new kind of medium would have been created: a metamedium, whose content would be a wide range of already-existing and not-yet-invented media. (…) But if the projected audience is to be “everyone,” is it possible to make the Dynabook generally useful, or will it collapse under the weight of trying to be too many different tools for too many people? The total range of possible users is so great that any attempt to specifically anticipate their needs in the design of the Dynabook would end in a disastrous feature-laden hodgepodge which would not be really suitable for anyone.” 1



Bijna 30 jaar later bevinden wij ons in de toekomst van de Dynabook. Het creatieve gebruik van de computer heeft nog veel te bieden. Maar in hoeverre is deze veronderstelling wellicht van toepassing op het medium video?
Tot aan de negentiger jaren begaven de videokunstenaar, filmmaker, architect, theatermaker en de choreograaf zich allemaal op hun eigen terrein. Video experimenten uit de jaren 70 en 80 werden, alleen al vanwege het gebruikte medium, automatisch onder de noemer videokunst gepresenteerd. Met de toename van de gebruiksvriendelijkheid en kwaliteit van video is het medium in de laatste decennia voor iedereen toegankelijk geworden. Hierdoor is de classificatie van ‘videokunst’ steeds onduidelijker geworden. Enkele malen is de crisis of zelfs de dood van videokunst bediscussieerd waarbij veelal de vraag gesteld werd in hoeverre videokunstenaars historische kennis en technische vaardigheden misten om goed werk te maken.2

Maar wat is tegenwoordig videokunst? Sinds midden jaren 90 werken verschillende disciplines intensief met elkaar samen, multidisciplinaire projecten zijn gemeengoed geworden. Daarnaast pakken steeds meer kunstenaars de videocamera op zonder kennis van bijbehorende tradities en conventies. Deze ‘nieuwe’ videovormen worden echter niet meer automatisch bestempeld als videokunst. Aan de andere kant wordt op dit moment binnen de videokunst de videocamera steeds vaker ingewisseld voor de computer en sensoren, waarbij de bezoeker zelf de werking van het werk bepaalt.
Wat zegt dit over de status van videokunst? In plaats te spreken van een crisis, de dood van videokunst of ‘feature-laden hodgepodge’ lijkt het interessanter om te kijken of het tijd is om te spreken van de ontwikkeling van een andere beeldtaal.

1 Alan Kay, Personal Dynamic Media, http://www.mrl.nyu.edu/%7enoah/nmr/book_samples/nmr-26-kay.pdf (december 2005)
2 Onder andere: Lucette ter Borg en Sacha Bronwasser, Ziende Ogen (Volkskrant 2002); Impakt debat ‘I’m so boored..’ (Utrecht, 19-04-2002); Rutger Wolfson, Kunst in Crisis (Prometheus, Amsterdam/De Vleeshal, Middelburg, 2003); Sandra Smallenburg, ‘Tien misverstanden over hedendaagse kunst’ (NRC Handelsblad, 11-08-2005).