17-10-2007
door Annet DekkerHet Nederlands Instituut voor Mediakunst reageert met de tentoonstelling
Video Vortex op het Web2.0 fenomeen. Web2.0 staat voor macht aan de gebruiker en democratie voor iedereen. Dit kan leiden tot innovatieve vormen van mediagebruik waarbij een open en speelse samenwerking aanzet tot kritische houdingen en nieuwe ideeën. Vooral onder jongeren zijn de laatste jaren netwerken als MySpace (netwerk van ruim honderdvijftig miljoen computergebruikers wereldwijd), YouTube (met als motto YouTube, Broadcast Yourself), Flickr (grootste foto-album ter wereld met 320 miljoen foto’s) en sites als Dailymotion en GoogleVideo (users like you) enorm populair.
De belofte van oude utopische gedachten over virtual reality en cyberspace is verschoven naar een massaal gebruik van deze technologie waarbij iedereen, overal, zijn gedachten, ideeën en werk kan presenteren. Welke implicaties en gevolgen heeft deze zogenaamd ‘democratische’ aanpak voor mediakunst? Hoe reageren kunstenaars op deze ontwikkelingen?
Het Nederlands Instituut voor Mediakunst kiest in antwoord hierop voor een nieuw tentoonstellingsmodel, waarbij de nadruk ligt op stimulatie en participatie. Naast het presenteren van bestaande installaties worden er verschillende workshops en presentaties gegeven. In sommige gevallen vormen de kunstwerken het uitgangspunt voor een workshop op andere momenten is het gebruikte medium onderwerp van een workshop. Tenslotte kan de bezoeker zelf
Curator for One Day worden. In de periode van de tentoonstelling wordt de hele collectie van meer dan 2000 videowerken van het Nederlands Instituut voor Mediakunst ter beschikking gesteld aan het publiek. Door middel van een speciaal ontwikkelde interface kunnen tot maximaal zes videowerken worden geselecteerd voor vertoning op een door de curator zelf gekozen dag. De enige voorwaarde is dat de keuze inhoudelijk wordt toegelicht. De toelichting en de werken zijn dan een hele dag (tijdens openingstijden van de tentoonstelling) te zien voor de rest van de bezoekers. Daarna wordt het in het internetarchief geplaatst. De focus bij de installaties ligt op de structuur en het gebruik van Web2.0 strategieën. De kunstenaars reageren op ontwikkelingen als YouTube, MySpace en Blogger, mobiele videotelefoons en de invloed van live webcamstreams.
Kunstwerken
De mobiele telefoon symboliseert voor Béatrice Valentine Amrhein (F) intimiteit, indringendheid en directheid. Zij gebruikt de video in een mobiele telefoon als haar derde oog waarmee zij op een andere manier naar de realiteit kijkt. De lage kwaliteit die inherent is aan het medium verandert onze perceptie van het onderwerp dat gefotografeerd of gefilmd wordt. Veel meer dan alleen een communicatiemiddel, geven de mobiele telefoons de mogelijkheid om de omgeving vast te leggen. Zij worden een integraal onderdeel van ons lichaam – de mobiele telefoon als extensie van het lichaam. De installatie Video Lustre (2007) is een verzameling van mobiele telefoons die vanaf het plafond als een kroonluchter naar beneden hangen. De kleine video's laten verschillende close-ups van het lichaam zien, waardoor een nieuwe interpretatie van het lichaam ontstaat. http://www.beatricevalentineamrhein.com/
De installatie Sometimes (2006) van Giselle Beiguelman (BR) bestaat uit twee onderdelen Sometimes Always en Sometimes Never. De installaties zijn zogenaamde (de)generatieve video's die uiteenvallen door de input van bezoekers. Via bluetooth kunnen bezoekers videobeelden van hun eigen telefoon in de installatie integreren. Daarna kunnen de beelden bewerkt worden met de muis. Zodra de muis losgelaten wordt start de originele film met daaroverheen de nieuwe vormgeving en inhoud die gegeven is door het publiek. Het resultaat in Sometimes Never zijn fantasievolle en dynamische lagen die langzaam in elkaar overvloeien en uiteindelijk oplossen. De overvloed aan beelden zorgt voor vage en vluchtige herinneringen. De installatie treedt in dialoog met Sometimes Always waar de bezoekers ook beelden van hun mobiele telefoon toevoegen en daarmee het beeld op basis van dezelfde processen deconstrueren. Het resultaat van de beide installaties is echter verschillend. Terwijl Sometimes Always een mozaïek van beelden laat zien, toont Sometimes Never instabiele beeldlagen die continu in verandering zijn. http://www.desvirtual.com/
De mobiele telefoon is een van de eerste elektronische objecten dat het grote publiek zelf heeft gepersonaliseerd met geluid. De 'ringtone' is een bekend herkennigsteken geworden. Zowel voor componisten als gebruikers is het een unieke kans om iets met geluid te doen. De missie van Sonic()bject is in te spelen op deze overeenkomstige interesse en de gebruikers kennis te laten maken met niet eerder gehoorde en experimentele geluiden. De kunstenaars die Sonic()bject heeft geselecteerd voor het bedenken van nieuwe geluiden en ringtone composities zijn professionals over de hele wereld die zich bezig houden met geluidscreatie: geluidsontwerpers, geluidskunstenaars, hedendaagse componisten, klassiek of elektro, jazz, pop ... echte “sonic objects” die hun roots in de geschiedenis van de geluidskunst hebben. Timbres of melodieën, instrumentaal, ruis of pure vibraties, opgenomen of synthetisch, deze geluiden hebben allemaal een sterke auditief karakter en zijn gemaakt om te 'bellen'. De ringtones kunnen makkelijk gedownload worden vanaf de website. Sonic()bject is opgezet door Antoine Schmitt en Adrian Johnson. http://www.sonicobject.com
Susan Collins (UK) onderzoekt de samenhang tussen realiteit en virtuele wereld. Voor haar werk Fenlandia (2004 - 2006) heeft ze een webcam geplaatst op het dak van 'Anchor Inn', een 17e eeuwse herberg in het hart van landelijk Engeland dat bekend staat als Silicon Fen. Silicon Fen is een gebied waar technologie letterlijk verweven is met de strakke horizon van een landschap dat bestaat uit kanalen, sluizen, dijken en greppels. De webcams zijn zo geprogrammeerd dat ze een pixel per seconde van het landschap opnemen. Het hele beeld is vervolgens opgebouwd uit individuele pixels die verkregen zijn over eenentwintig uur en drieëndertig minuten. Het resultaat is een serie beelden die geleidelijk ontvouwt tot klassieke romantische landschappen, een nieuwe manier van abstracte landschapskunst. Het werk is bewust traag als tegenhanger van de toenemende versnelling in het leven.
Spectrascope (2005 - heden) is een vergelijkbare live pixel webcam opname van een 'door geesten bewoond' huis in Berkshire. De installatie onderzoekt hoe beelden kunnen worden gecodeerd en gedecodeerd door gebruik te maken van licht en tijd als bouwstenen van het werk. Onderdeel van de installatie is een geluidsopname van 19Hz. Deze zogenaamde angstfrequentie valt buiten het normale bereik van het gehoor, en wordt toegeschreven aan 'haunted mansions' waarbij het gezichtsvermogen aangetast wordt en een gevoel optreedt van onbehagen en irrationele angst. http://www.susan-collins.net/
Overal waar we gaan volgen bewakingscamera's (CCTV camera's) ons. Camera's in de openbare ruimte zijn zo gewoon geworden dat we hun aanwezigheid negeren. Maar wie bekijkt ons? En waarom? Wat zien de camera's? En hoe wordt de informatie geïnterpreteerd? Het Engelse collectief MediaShed besloot om gebruik te maken van het aanwezige draadloze cameranetwerk om films te maken. Met behulp van een goedkope video ontvanger weet MediaShed de systemen te infiltreren en camera's te hacken en creëert zo haar eigen televisiestudio's in gebouwen, winkelcentra en straten. De term Video Sniffing was al snel gevonden om dit werkproces aan te geven. De film The Duellists (2007) is een van de eerste resultaten. Gemaakt in opdracht van het Futuresonic Festival in Manchester combineert de film 'free-media' met 'free-running' (ook bekend als Parkour). Net als free-media gebruikt Parkour de bestaande infrastructuur in de stedelijke omgeving. In samenwerking met de professionele Parkour crew Methods of Movement is er een choreografie uitgevoerd in het winkelcentrum van Manchester. The Duellists is uiteindelijk tot stand gekomen met behulp van het CCTV netwerk dat bestaat uit 160 verschillende camera's. De Duallists is geregisseerd door David Valentine en de soundtrack is gemaakt door Hybernation. http://www.mongrelx.org/?q=videosniffin
Hoe wordt een beeld van een netwerk gecreëerd? Graham Harwood (Mongrel / Mediashed) (UK) heeft de software NetMonster (2004 - heden) ontwikkeld. Deze software is ontworpen om content te genereren, te bewerken en vervolgens steeds nieuwe updates te creëren. Op basis van verschillende zoekwoorden wordt een beeld samengesteld uit de resultaten van de zoekacties op het internet. De NetMonster software verandert het beeld continue op basis van de nieuwe en opeenvolgende zoekacties. Op deze manier kan een leeg teken van een politiek icoon de context van het eigen bestaan ontdekken. Het genetwerkte beeld kan vervolgens bestuurd en veranderd worden doordat de gebruiker verschillende browserfuncties toepast. Beelden kunnen bijvoorbeeld aan- en uitgezet worden en tekst kan aangepast worden. Op basis van de nieuwe setting voert het NetMonster een nieuwe zoekactie uit en verandert het beeld. Het resultaat op de lange duur is een gemeenschappelijk opgebouwd netwerkbeeld dat steeds verandert en nieuwe inhoud en vormen genereert. Het werk in de tentoonstelling is een documentatieversie van NetMonster. http://netmonster.mongrel.org.uk
Mensen over de hele wereld creëren en verzamelen informatie. Weblogs, online foto albums en speciale bookmarkpagina's zoals del.icio.us leveren een enorme diversiteit aan data op. De installatie No Place (2007) van MW2MW (Marek Walczak & Martin Wattenberg) gebruikt het materiaal van al deze datastromen om verschillende versies van het paradijs te maken. Nieuwe werelden worden gecreëerd en opgebouwd in architectuur die verwijst naar de toekomst. No Place gebruikt de populaire RSS Feeds als materiaal voor levende Utopieën. Zodra de Feeds data produceren begint de architectuur vanzelf te groeien. Op die manier wordt een gezamenlijke beeld van het paradijs gecreëerd. Het werk is geïnspireerd op geavanceerde architectuurprojecten uit de jaren zestig, zoals Cedric Price’s Fun Palace en Constant’s New Babylon. Tijdens Video Vortex wordt de betaversie van No Place gepresenteerd. De uiteindelijke versie van het werk is te zien tijdens de Olympische spelen van Beijing in 2008. http://noplace.mw2mw.com/proposal/
De installatie We Feel Fine (2006) van Jonathan Harris (US) en Sepander Kamvar (US) is een onderzoek naar menselijke gevoelens. Sinds augustus 2005 verzamelt We Feel Fine gevoelens van een groot aantal engelstalige weblogs. Om de paar minuten zoekt het systeem weblogs af naar uitdrukkingen als “I feel” en “I am feeling”. Als de uitdrukking gevonden is, registreert en identificeert het gevoelens als droevig, vrolijk, depressief, etc.. Omdat weblogs gestructureerd zijn volgens een bepaalde standaard kunnen leeftijd, geslacht en demografische locatie van de schrijver achterhaald en samen met de zin bewaard worden. Maar ook informatie over de lokale weersomstandigheden op het moment dat de zin werd geschreven wordt opgeslagen. Het resultaat is een database van miljoenen gevoelens die elke dag met 15.000-20.000 nieuwe gevoelens aangevuld wordt. Gebruikers kunnen de verschillende data opzoeken en met elkaar vergelijken, maar vooral vertelt de site het verhaal van alledag. We Feel Fine groeit en verandert zoals wij groeien en veranderen, het reflecteert op jouw blog, wat er speelt in jouw hart en in jouw gedachten. http://www.wefeelfine.org
YouTube Selectie
De organisatie ARGOS in Brussels (partner van de Video Vortex conferentie) heeft verschillende kunstenaars uitgenodigd om internet video's te selecteren. Dit resulteerde in zes zeer verschillende programma's, elk met een ander onderwerp. De programma's zijn samengesteld door Ana Kronschnabl & Tomas Rawlings, Andrew Lowenthal, Angelo Vermeulen, Floris Vanhoof, Keith Sanborn en Nora Barry. http://argos.xio.be/blog/?cat=3
Video Vortex is een samenwerking tussen het Institute of Network Cultures, Argos Brussels en het Nederlands Instituut voor Mediakunst in Amsterdam.
Met dank aan:
Powered by BeamSystems, VSBfonds, Amsterdams Fonds voor de Kunst
