INLEIDING
Het jaar 2009 was het begin van de Cultuurnotaperiode 2009 – 2012 waarbij de instellingen hun visie op de komende vier jaar geven. Het Nederlandse Instituut voor Mediakunst (NIMk) beschreef haar toekomstig beleid vanuit de verwachting voor de volgende vier jaar als Cultuur 2.0: “Nieuwe communicatietechnieken, digitale (re)producties en databeheer worden in een snel tempo in de economie toegepast en beïnvloeden alle facetten van de samenleving en haar cultuur. Met Youtube, Second life, teleporting – kortom web 2.0 zijn we in een tweede fase van het digitale tijdperk beland waarbij de gebruiker centraal staat. De traditionele kunst- en cultuurinstellingen staan voor de uitdaging om deze ontwikkeling programmatisch te vertalen. Dit geldt ook voor producenten, distributeurs, bemiddelaars, collectiebeheerders en conservatoren. Het Nederlands Instituut voor Mediakunst (NIMk) presenteert en vertegenwoordigt kunst en kunstenaars die van deze nieuwe technologieën gebruik maken.”
Het jaar 2009 was ook het jaar waarin we het dertigjarig bestaan van het NIMk vierden, de omslag maakten van video-distributie naar distributie van mediakunst, een MediaKunstMobiel initieerden om een groter publieksbereik te realiseren en internationaal onze aandacht richtten op de opkomende economieën in Azië, Afrika en Zuid-Amerika.
Zie ons jaarverslag als PDF: JAARVERSLAG 2009
Het NIMk werd binnen het nieuwe systeem van OCW aangemerkt als ´ondersteunende instelling´:
“De minister kan aan een instelling met als kernactiviteit het uitvoeren van een of meer ondersteunende taken op een terrein van het cultuurbestel, een vierjaarlijkse instellingssubsidie verstrekken […]
Ondersteunende taken als bedoeld in het eerste lid zijn:
a. nationale of internationale vertegenwoordiging en promotie[... ];
b. verzorging van educatie, informatie en reflectie over ontwikkelingen op het betreffende terrein dmv exposities, lezingen, studiedagen en publicaties;
c. inventariseren, waarderen en ontsluiten van erfgoed;
d. het verzorgen van documentatie en archivering van relevant materiaal op het betreffende terrein dmv een archief, bibliotheek, of een video- en mediatheek
e. afstemming en coördinatie tussen relevante partijen op het betreffende terrein.”
(Raad voor Cultuur 07/08, Naar de Basisinfrastructuur)
In 2009 vierde het Nederlands Instituut voor Mediakunst haar 30-jarig bestaan onder het motto Here we are, there we go !. Op 8 mei organiseerde het NIMk in het Trouwgebouw de conferentie: Positions in flux: On the changing role of the artist and the institution. Sprekers uit het binnen en buitenland gaven antwoorden en commentaar op vragen als: Welke fundamentele veranderingen komen met de technologische innovatie op ons af? Wat is de invloed van de digitale omgeving van morgen op kunst en kunstenaars van nu? En wat betekent dit voor een instituut als het NIMk? Wie zijn wij, wat doen wij en wat doen we niet, en strookt dat met deze tijd. Het was een ideale gelegenheid om te bepalen waar we staan, en vooruit te kijken naar de toekomst. Met een Open Huis op 9 en 10 mei lieten wij een lang weekend vol discussie, beeldende kunst en technologie zien. We proostten op de toekomst en nodigden iedereen uit om mee te denken over de kunst van vandaag en morgen en over mediakunst en digitale cultuur in al hun facetten. De breedte van onze taken die goed wordt weergegeven in het voorafgaande, uitgebouwd in de afgelopen 30 jaar, maakt duidelijk dat het NIMk is gegroeid tot een plek waar vele, diverse taken voor kunstenaars en instellingen worden uitgevoerd, en uiteraard in dienst van het publiek dat altijd een belangrijke rol speelt.
Een aantal voorbeelden van nieuwe activiteiten in 2009 zijn:
– onze mediatheek, waarvan de inrichting het afgelopen jaar geheel werd vernieuwd met steun van de Gemeente Amsterdam;
– in 2009 werd een begin gemaakt met het project MediaKunstMobiel, waarmee het NIMk de komende jaren festivals, scholen, en vele andere locaties hoopt te gaan bezoeken;
– de afronding van GAMA, een gezamenlijk project van 19 Europese instellingen: the Gateway to Archives of Media Art provides access to a wealth of information about the works of both well-known and emerging media artists from European collections of media art. The media art content initially comes from eight European media art archives and can be searched and browsed on this navigation platform;
– Met de modeshow die het NIMk organiseerde in De Melkweg tijdens het 5 days off event Wearables Technologies haalde het NIMk het NOS 8 uur journaal.
– vele educatieve activiteiten en workshops bij de tentoonstellingen en daarbuiten;
– er is in 2009 samen met Stichting Behoud Moderne Kunst en Virtueel Platform een volgende stap gemaakt in de digitale duurzaamheid van een groot aantal nationale mediakunstarchieven.
De missie van het Nederlands Instituut voor Mediakunst is ondersteuning en bevordering van de vrije ontwikkeling van mediakunst. Deze kunstvorm, die wordt gedefinieerd door de connectie met technologie, heeft in de loop van die jaren een zeer diverse ontwikkeling doorgemaakt: van videokunst, performance en werk op Super8, via internet en Second Life tot wearable technology en bloggen. René Coelho, oprichter van Monte Video, beantwoordde de vraag naar de definitie van mediakunst altijd kort en bondig: “Dat is kunst met een stekker.” Inmiddels is er veel veranderd aan de verschijningsvormen van de mediakunst, maar in wezen heeft hij nog altijd gelijk. Mediakunst neemt vele gedaantes aan, die niet altijd gemakkelijk passen of zelfs wringen binnen de definitie van ‘Kunst’. Er vallen werken onder die gemaakt worden met steeds weer nieuwe technologieën, en ook de gebieden waar al deze technologie wordt toegepast breiden zich steeds verder uit: digitale kunst, computer graphics, virtuele kunst, computeranimatie, robotics, internetkunst, interactieve technologieën en biotechnologie.
Wat ons door al die jaren heen is blijven fascineren, en wat de enige echte voorwaarde voor ons blijft om met technologie bezig te zijn, is dat we willen weten wat de kunstenaar hiermee doet. De diversiteit van onze missie geeft richting aan onze toekomst, maar daagt ons ook continu uit om met innovatieve oplossingen te komen voor de verschillende richtingen waarin het Instituut met de mediakunst verbonden is: tentoonstellingen, collectie, distributie en promotie, conservering, productie, onderzoek, reflectie en educatie. We willen dat onze activiteiten toonaangevend zijn en stof tot nadenken opleveren, en werken samen met vele individuen en instellingen, nationaal en internationaal, om dit te bereiken. We nemen niets voor vanzelfsprekend aan, we blijven onze rol onderzoeken, en zoeken naar de rol in de voorhoede. We willen richting aangeven en functioneren op het scherp van de snede tussen beeldende kunst en media.
Ook zullen we vooruit moeten kijken. Het jaar 2009 was het jaar waarin de volle breedte van ‘de crisis’ zich ontvouwde: sponsoring en subsidiëring zullen waarschijnlijk worden aangetast. Dit vraagt de culturele wereld om zich te bewijzen en je werk te motiveren.
Kunst en Cultuur maken slimmer, brengen welvaart en verbinden mensen met elkaar. Heel veel mensen doen daarom aan Kunst en Cultuur, alleen en samen. Kunst en Cultuur zijn meer dan kleur en smaak, ze geven vorm aan onze identiteit, ze vervullen ons met trots en vreugde en bieden troost en inzicht. Kunst en Cultuur zijn van en voor iedereen. Daarom zijn Kunst en Cultuur een publieke zaak, daarom draagt ook de overheid bij aan de ontwikkeling en toegankelijkheid ervan.
(Visiedocument van de Federatie Cultuur, Cultuurformatie, FNV KIEM, Kunsten ’92, maart ‘10)
In 2009 is onze nieuwe website geproduceerd. In dit jaarverslag verwijzen we veel naar deze website en we wensen u daarbij veel kijk- en leesplezier. Ons werk blijft het mooiste dat er is, en we hopen dat u met ons mee blijft kijken. Onze dank gaat uit naar het Ministerie van OCW, de Gemeente Amsterdam, BeamSystems, alle subsidiegevers en sponsoren, pers, bezoekers en met name al diegenen die ons steeds weer helpen bij het realiseren van al deze activiteiten: de Raad van Toezicht, de werknemers en alle stagiaires en vrijwilligers.
Heiner Holtappels
Annette Mullink
Directie
