Jaarverslag 2010

Zie ons jaarverslag als PDF: JAARVERSLAG 2010

INLEIDING

Het jaar 2010 was voor het Nederlands Instituut voor Mediakunst een jaar van beweging. Vanwege het aangekondigde vertrek van Heiner Holtappels zochten we een opvolger. We begonnen aan de bouw van de MediakunstMobiel (werktitel): dit grote project maakt het mogelijk om de komende jaren met onze collectie het land in te trekken. Collecties en archieven zijn al lang geen langer een statisch gegeven meer, maar worden steeds meer een soort schatkist die je samen met je publiek doorzoekt en op nieuwe manieren gaat en laat ‘gebruiken’.

In 2010 stonden nieuwe en hernieuwde bewegingen binnen media en (media)kunst centraal: geluidskunst, performance video’s van jonge kunstenaars, gaming en de invloed daarvan op kunst. Je kan zeggen dat dit allemaal al lang bestond, maar dit maakt deel uit van de golfbe- wegingen binnen de kunst en cultuur. Zoals ook de populariteit van de analoge camera weer aan een opleving bezig is, zo is performance ook sinds enige tijd bezig aan een come back, met name onder een jong kunstpubliek, een publiek dat de eerste golf niet heeft meegemaakt: performance 2.0 als het ware. Zo presenteerde het NIMk in samenwerking met het kunstcollectief VVORK: ‘Variety’, een hedendaagse variétéshow opgebouwd uit ‘vertalingen’ van originele kunstwerken, in de Brakke Grond. Een mooi voorbeeld van een heel ‘lo fi’ manier van werken.

Naast een breed spectrum van mediakunst (waaronder bijvoorbeeld ook geluids- en internetkunst), toonden we in 2010 ook meer populaire of toegankelijke aspecten van media en kunst zoals gaming. Ook liet het NIMk voorbeelden in de hedendaagse kunst zien waarbij technologie een meer indirecte invloed heeft; belangrijke ontwikkelingen binnen de hedendaagse en mediakunst waarbij de impact van technologie op de artistieke praktijk, en werk van en vernieuwing door kunstenaars centraal staat.
Het jaar werd afgesloten met de afscheidsten-toonstelling van Algemeen / artistiek directeur Heiner Holtappels. In deze tentoonstelling was interactie met het publiek een belangrijk aspect. Heiner Holtappels heeft dertien jaar voor ons Instituut gewerkt en we zijn hem dank verschuldigd voor zijn inzet. In deze periode groeide het NIMk uit van MonteVideo / Time Based Arts, tot het Nederlands Instituut voor Mediakunst, een instituut dat brede belangen vertegenwoordigt en qua omzet in die tijd is verdrievoudigd. 

Het NIMk is bij uitstek een voorbeeld van een veelzijdig instituut, dat door de grote variatie aan inhoud, schaal en doelgroepen van haar activiteiten, op steeds verschillende manieren haar ambities inzet. We koesteren het kleine op grote schaal, en het internationale op Amsterdamse schaal: het Instituut werkt op vele onderdelen van haar werk samen met (soms enkele, soms vele) organisaties en individuen, over de hele wereld, nationaal, regionaal en lokaal; op verschillende terreinen en niveaus van de mediakunst, waarna de resultaten weer worden teruggekoppeld naar het NIMk en gepresenteerd aan een publiek. Andersom nemen we kunstenaars en innovatieve ideeën van hieruit mee om ze over de hele wereld te laten zien. Bijvoorbeeld doordat we 485 mediakunstwerken van 102 kunstenaars naar 34 landen hebben gedistribueerd in 2010.

Het NIMk neemt op internationaal, nationaal en lokaal niveau deel aan en initiatief tot onderzoek en innovatie. We mengen binnen deze waaier aan onderzoek de stad met de wereld en andersom. Educatieve programma’s speciaal opgesteld voor oa scholen, universiteiten en academies; onderzoek naar samenwerkingen tussen medialabs voor residencies; onderzoek samen met V2_ (Rotterdam) naar collectioneren en distributie van internet- en computerkunst; met Nederlandse en Europese partners naar de state of the art van conservering van mediakunst; bieden van mogelijkheden voor kunstenaars om op kleinere schaal te experimenteren met vorm, inhoud en techniek; dit alles maakt het NIMk interessant voor verschillende groepen op vele niveaus. Voorbeelden hiervan zijn te vinden op http://nimk.nl/nl/archief/ en in onze jaarverslagen.

Het Instituut is ook zoekende. De markt verandert, de technische stand van zaken waar het gaat om montage en postproductie van de zogenaamde amateur zijn veranderd. Dat wil zeggen: de enorme ontwikkeling in de afgelopen jaren in techniek die voor iedereen bereikbaar en bruikbaar is, gewoon op je laptop, veroorzaakt grote verandering in de vraag naar diensten op dit gebied. Deze veranderingen zijn in een versnelling geraakt en het betekent bijvoorbeeld dat contact met het NIMk vooral interessant is waar gaat om professioneel gebruik. Technische werkzaamheden zijn vaak gewoon thuis mogelijk; op YouTube is veel werk te vinden van kunstenaars, en die kanalen kunnen in principe door iedereen gebruikt worden. Het Instituut komt in beeld als je wilt werken op technisch hoogstaand niveau en wilt dat bijvoorbeeld rechten geregeld zijn en de kunstenaar wordt betaald voor zijn werk. Het NIMk gaat uit van een professionele benadering van dit soort vragen.

Ook de aankondiging van grote bezuinigingen veroorzaakt – nog onduidelijke – veranderingen binnen de culturele wereld. Het NIMk heeft in 2010 bovenop haar structurele subsidies zo’n 50% extra daarvan aan eigen inkomsten verworven, maar de vraag is hoe dit in de toekomst zal gaan. Een daling aan structurele subsidies kan ook een daling aan extra inkomsten tot gevolg hebben. Daarnaast is het negatieve beeld dat helaas geschetst wordt van de culturele wereld, bepaald geen stimulans voor bedrijfsleven en publiek om nu wel te gaan investeren in cultuur.

In 2010 startte het NIMk een pilot waarin we kijken hoe we, door internationale samenwerking met andere labs, onze Artist in Residency- projecten verder zichtbaar kunnen maken; in samenwerking grotere projecten kunnen realiseren; en (internationale) kennis, middelen en expertise op inhoudelijk en technisch vlak kunnen combineren en uitwisselen. Deze pilot werd opgezet en gerealiseerd met aaaan. net (Annet Dekker en Annette Wolfsberger). Binnen deze pilot vonden in 2010 twee residencies plaats: Sonia Cillari (ism STEIM Amsterdam en de Claudio Buziol Foundation in Venetië), onderdeel van onze tentoonstelling Technology Requested en geëxposeerd in Duitsland en Spanje. Als tweede was er Naked on Pluto, een samenwerking tussen de kunstenaars Dave Griffiths, Aymeric Mansoux en Marloes de Valk, met BALTAN Laboratories (Eindhoven) en het Piksel festival in Bergen (Noorwegen): te zien op de tentoonstelling Funware in het MU in Eindhoven en in het NIMk tijdens een event rond Space Invaders. Naast het actief zoeken van partners voor de toekomst maken we resultaten van de huidige projecten via een blog inzichtelijk, tegelijkertijd wordt gearchiveerd. Hierdoor wordt veel informatie over het denkproces achter en de totstandkoming van de werken naar buiten gebracht.

Educatieve projecten worden waar mogelijk gerealiseerd en gekoppeld aan de tentoonstellingen in het NIMk. Met genereuze ondersteuning van het Amsterdams Fonds voor de Kunst heeft het Instituut dit jaar een extra groot aantal Amsterdamse jongeren kunnen ontvangen in het kader van de tentoonstelling Space Invaders. Ook werd samen met kunstenaar Constant Dullaart een internetkunst-lespakket met de publicatie wwwatisdat gemaakt voor middelbare schoolleerlingen, met vragen, opdrachten en informatie over kunst op computers en het web; in 2010 begon de bouw van de MediaKunstMobiel (onderdeel van NIMk OUTSIDE), waarmee we workshops en educatieve programma’s gaan aanbieden in samenwerking met festivals, culturele, educatieve en zorginstellingen zodat we actief kunnen inzetten op activiteiten buiten de muren van het Instituut. We willen oa een samenwerking in gang zetten met een aantal scholen in Amsterdamse wijken, en ons bereik uitbreiden door bezoeken aanbijvoorbeeld (pop)festivals en (kinder) ziekenhuizen.

Onze afdeling Distributie is samen met V2_ in Rotterdam gestart met een onderzoek naar mogelijkheden en wensen van kunstenaars en instellingen op het gebied van internet- en computerkunst. Deze nieuwe tak van sport wordt door velen beoefend, maar in de praktijk is niet duidelijk of dergelijke werken en installaties ook kunnen worden verzameld, geconserveerd en gedistribueerd. Eerste resultaten in de vorm van een kleine gezamenlijke distributiecollectie zijn inmiddels gepresenteerd tijdens Transmediale in Berlijn.

Tenslotte werden in 2010 twee nieuwe grote onderzoeksprojecten opgestart op het gebied van de conservering van mediakunst. Het eerste is Digitising Contemporary Art, een project met 25 partners uit 10 EU-lidstaten aangestuurd door PACKED in Brussel (BE), om toename van eigentijdse kunst binnen Europeana – de digitale toegangsweg tot het Europese culturele erfgoed – tot stand te brengen. Daarnaast werd in samenwerking met de Stichting Behoud Moderne Kunst het project Behoud Mediakunst Collectie Nederland opgestart. De basis van dit onderzoeksproject is ongecomprimeerde digitale conservering, waarbij werken uiteindelijk op tape worden bewaard. Waar mogelijk worden ruim 3.500 geconserveerde en gedigitaliseerde videokunstwerken uit de periode 1975- 2005, uit zo’n 20 Nederlandse moderne kunstcollecties, online toegankelijk gemaakt.

Het Nederlands Instituut voor Mediakunst (NIMk) bevordert een vrije ontwikkeling, toepassing, verspreiding van, en reflectie op nieuwe technologieën binnen de beeldende kunst. Het NIMk ondersteunt de mediakunst op drie kerngebieden: presentatie, onderzoek en collectie, en biedt via faciliteiten een uitgebreide dienstverlening voor kunstenaars en kunstinstellingen. Hierbij horen ook educatieve programma’s die naast de activiteiten ontwikkeld worden. Voor een inhoudelijke beschrijving van tentoonstellingen en andere activiteiten die door het Nederlands Instituut voor Mediakunst werden georganiseerd zie www.nimk.nl/nl/archief.

Onze dank gaat uit naar het Ministerie van OCW, de gemeente Amsterdam, alle subsidiegevers en sponsoren, pers, bezoekers en met name al diegenen die ons steeds weer helpen bij het realiseren van al deze activiteiten: onzeRaad van Toezicht, werknemers, stagiaires en vrijwilligers.

Annette Mullink
Algemeen directeur a.i.
April 2011