Jaarverslag 2012

I N L EI D I NG

Voor het Nederlands Instituut voor Mediakunst was 2012 een moeilijk jaar. Het Ministerie van OCW maakte zomer 2011 bekend dat het de financiering van het NIMk per 2013 stop zou zetten. Een jaar waarin het bestaansrecht dat het NIMk dacht te hebben, totaal werd onderuitgehaald. Het feit dat het Instituut internationaal erkend werd als een van de centra van expertise op het gebied van kunst en techniek, dat we al jaren rond de 35% eigen inkomsten zaten, dat een groot deel van de kunstmusea in Nederland hun mediakunstverzamelingen bij ons ondergebracht had en een regelmatig beroep deed op onze expertise: de betekenis van het NIMk werd gereduceerd tot ‘ondersteunende instelling’ en deze worden niet meer ondersteund. En het NIMk was helaas niet de enige.

Al in de eerste helft van 2012 heeft het Instituut een deel van haar personeel laten gaan. De in 2011 aangestelde Algemeen / artistiek directeur Olof van Winden vertrok na de zomer omdat ook zijn werk er op zat. Eind 2012 heeft tenslotte iedereen die er nog was en hielp het NIMk draaiende te houden, en de programmering in stand te houden tot het einde, zijn ontslag gekregen. Op 19 oktober ‘vierden’ we The Last Event: een geweldige avond vol performances, waarbij het massaal toegestroomde publiek ons een hart onder de riem stak. Een heel dubbel gevoel.

Onze kennis over de wisselwerking tussen kunst en techniek werd opgebouwd vanaf 1978, met het prille begin van de mediakunst. Dat jaar was het moment dat MonteVideo werd opgericht door René Coelho. In 1993 fuseerde MonteVideo met Time Based Arts, waarna beide samen verder werkten onder de noemer ‘Nederlands Instituut voor Mediakunst, MonteVideo/Time Based Arts’. In de afgelopen decennia heeft het NIMk zich ingezet voor erkenning van de mediakunst: de koppeling tussen kunst en technologie. We groeiden in deze 35 jaren uit tot een instituut dat het interesseren van een zo breed mogelijk publiek voor de combinatie kunst en technologie combineerde met diensten voor de culturele wereld als montage, conservering, distributie en bewaring. Wat begon als een kunstvorm voor de enkeling, de zonderling misschien zelfs wel, is in die tijd geëvolueerd; de technologische ontwikkelingen in de maatschappij en de kunstwereld zijn niet meer weg te denken.

De Nederlandse vertegenwoordiging aan de Biënnale van Venetië heeft bijvoorbeeld in het afgelopen decennium een relatief zeer groot aandeel mediakunst laten zien. Toch worden mediakunst en e-cultuur niet gezien als eigen, zelfstandige kunstdiscipline: “Is er eigenlijk nog bestaansrecht voor een instelling gericht op enkel video- en mediakunst? Vormen deze disciplines tegenwoordig niet al lang en breed een vertrouwd onderdeel binnen het huidige aanbod in musea en andere expositieruimtes?” (Arjan Reinders, Kunstbeeld, maart 2012). Die tweede vraag is te eenduidig. Inderdaad is videokunst overal te zien en – hoewel nog steeds in veel mindere mate – ook mediakunst. Maar er wordt niet wezenlijk kunsthistorisch verantwoord verzameld, geconserveerd, of anderszins mee omgegaan. Een groot stuk van ons hedendaagse culturele erfgoed gaat verloren, steeds als de nieuwe versie van een computerbesturingssysteem uitkomt. En juist daarom beantwoordde het NIMk de eerste vraag met JA: er is bestaansrecht voor een instelling als de onze.

Daarnaast denken wij dat mediakunst een grote rol speelt in mediawijsheid en het wegwijs maken van mensen in onze hedendaagse, techniek-geörienteerde en gemediatiseerde wereld: het is een geweldige introductie in de hedendaagse communicatie, kan je amuseren, shockeren maar ook spelenderwijs leren wat je met social media kan doen.
Maar als laatste blijven wij het belangrijk vinden om de combinatie kunst en technologie te tonen en de liefde hiervoor over te brengen.

In 2012 heeft het NIMk zich ingezet om toch op zijn minst de kennis, expertise en het verzamelde materiaal voor de toekomst te behouden. Begin 2012 hebben we ook veel aandacht besteed aan samenwerkingen en mogelijke businessmodellen voor de toekomst, maar het is ons niet gelukt om het Nederlands Instituut voor Mediakunst te redden.. Ondanks het feit dat dit alles uiteindelijk niet heeft geleid tot een doorstart, hebben we tot aan het einde mooi werk laten zien en ook in 2012 een breed scala aan activiteiten succesvol tentoon kunnen spreiden. We hebben we getoond waar wij voor staan: de vruchtbare en innovatieve verbinding tussen kunst en techniek.

Omdat de staf van het NIMk al in het voorjaar min of meer werd gehalveerd, werd in 2012 veel met ondersteuning van freelancers gewerkt. Zonder hen hadden we dit uitgebreide programma niet kunnen realiseren, en daarvoor gaat onze dank naar hen uit. Voor meer gedetailleerde informatie over onze activiteiten in 2012 verwijzen we u graag naar de verdere inhoud van dit jaarverslag. Het Nederlands Instituut voor Mediakunst is gesloten per 31 december 2012. We vinden dit verschrikkelijk jammer.

Maar we zijn heel erg trots op wat het NIMk in de afgelopen decennia heeft gedaan, laten zien en bereikt. We hebben al die tijd gewerkt aan het tonen van een heel interessant gebied in de kunst, dat nu actueler is dan ooit. Mediakunst is alomtegenwoordig, maar aandacht voor enerzijds de ontwikkeling en presentatie van de nieuwste kunstvormen en het technisch experiment, en anderzijds de duurzaamheid van deze kunstvorm als het erfgoed van morgen is nog steeds schaars. Er gaat veel verloren, en de bewustwording gaat langzaam.

Wat ons rest, is een gevoel van dank. Dank aan de kunstenaars, voor alle moois waarmee we in al die jaren hebben mogen werken, en met wie we zulke mooie projecten hebben uitgevoerd, tentoonstellingen en events getoond. Met wie we hebben geschreven aan de verbinding tussen kunst en techniek en zulke mooie momenten hebben toegevoegd aan de kunstgeschiedenis. De vaste subsidiënten, Ministerie van OCW en gemeente Amsterdam. Musea, kunstenaars en particulieren die ons hun collecties en werken hadden toevertrouwd. Onze dank gaat uit naar alle subsidiënten, sponsoren, pers, collega-instellingen, iedereen die ons heeft ondersteund, gesteund en geadviseerd in de loop der jaren. En met name zijn we dank verschuldigd aan diegenen die ons steeds weer hielpen bij het realiseren van onze activiteiten: onze Raad van Toezicht en alle NIMk medewerkers, vrijwilligers en stagiaires in de afgelopen decennia.Teveel om op te noemen maar we bewaren goede herinneringen aan jullie allemaal.

En natuurlijk het mooiste wat er is: jij, ons publiek. Voor jou deden we dit allemaal. Daarvoor bedanken we je vanuit de grond van ons hart. Hopelijk tot ziens!

Annette Mullink
Directeur Nederlands Instituut voor
Mediakunst